ಇಸ್ರೇಲ್-ಇರಾನ್ ಯುದ್ಧ: ಸಮಗ್ರ ವರದಿ

 

ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಇರಾನ್ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷವು ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯದಲ್ಲಿ ದಶಕಗಳಿಂದಲೂ ಒಂದು ಉದ್ವಿಗ್ನ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಈ ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ತಿಕ್ಕಾಟವು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸ ತಿರುವು ಪಡೆದಿದ್ದು, ಜೂನ್ 2025ರಲ್ಲಿ ತೀವ್ರಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ವರದಿಯಲ್ಲಿ, ಇಸ್ರೇಲ್-ಇರಾನ್ ಯುದ್ಧದ ಇತಿಹಾಸ, ಇತ್ತೀಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು, ಪರಿಣಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಇದರ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸದ ಹಿನ್ನೆಲೆ

ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಇರಾನ್ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸ್ನೇಹಿತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾಗಿದ್ದವು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ 1979ರ ಇರಾನ್ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಮೊದಲು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಇರಾನ್‌ನ ಶಾ ಆಡಳಿತದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಇರಾನ್ ನಡುವೆ ರಕ್ಷಣಾ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಬಂಧಗಳು ಬಲವಾಗಿದ್ದವು. ಇರಾನ್ ಇಸ್ರೇಲ್‌ಗೆ ತೈಲ ಪೂರೈಕೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಇಸ್ರೇಲ್ ತನ್ನ ರಕ್ಷಣಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಇರಾನ್‌ಗೆ ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ, 1979ರಲ್ಲಿ ಇರಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಕ್ರಾಂತಿ ನಡೆದಾಗ, ಆಯತೊಲ್ಲಾ ಖೊಮೇನಿ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಬಂದರು ಮತ್ತು ಇಸ್ರೇಲ್ ವಿರುದ್ಧ ತೀವ್ರ ವಿರೋಧ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. ಇದರಿಂದ ಎರಡೂ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಂಬಂಧ ಹದಗೆಟ್ಟಿತು.

1980ರ ದಶಕದಿಂದ, ಇರಾನ್ ಇಸ್ರೇಲ್ ವಿರುದ್ಧ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಇರಾನ್‌ನ ಬೆಂಬಲಿತ ಹಿಜ್ಬುಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಹಮಾಸ್‌ನಂತಹ ಗುಂಪುಗಳ ಮೂಲಕ ಇಸ್ರೇಲ್ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಗಳು ನಡೆದಿವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಇಸ್ರೇಲ್ ಇರಾನ್‌ನ ಪರಮಾಣು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹಲವು ಗುಪ್ತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಇರಾನ್‌ನ ಪರಮಾಣು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿಗಳು ಸೇರಿವೆ.

ಇತ್ತೀಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು (ಜೂನ್ 2025)

ಜೂನ್ 2025ರಲ್ಲಿ ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಇರಾನ್ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷವು ತೀವ್ರ ಸ್ವರೂಪ ಪಡೆದಿದೆ. ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:

• ಇಸ್ರೇಲ್‌ನ ದಾಳಿ (ಜೂನ್ 13, 2025): ಇಸ್ರೇಲ್ ಇರಾನ್‌ನ ಪರಮಾಣು ಮತ್ತು ಸೇನಾ ತಾಣಗಳ ಮೇಲೆ ಭಾರೀ ದಾಳಿಯನ್ನು ನಡೆಸಿತು. ಟೆಹರಾನ್ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಸ್ಫೋಟಗಳು ಸಂಭವಿಸಿದವು, ಮತ್ತು ಇರಾನ್‌ನ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವಾಲಯವನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಲಾಯಿತು. ಇರಾನ್‌ನ ರಾಯಭಾರಿ ಯು.ಎನ್. ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ಗೆ ತಿಳಿಸಿದಂತೆ, ಈ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ 78 ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು ಮತ್ತು 320ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಗಾಯಗೊಂಡರು, ಅವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಸಾಮಾನ್ಯ ನಾಗರಿಕರು.

• ಇರಾನ್‌ನ ಪ್ರತೀಕಾರ (ಜೂನ್ 16, 2025): ಇರಾನ್ ಇಸ್ರೇಲ್ ಮೇಲೆ 100ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳನ್ನು ಉಡಾಯಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರತೀಕಾರ ತೀರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇಸ್ರೇಲ್‌ನ ಪೆಟಾ ಟಿಕ್ವಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಸತಿ ಕಟ್ಟಡದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆದು ಹಲವರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು. ಟೆಲ್ ಅವೀವ್ ಮೇಲೆ ಹೊಗೆಯ ಮೋಡಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು, ಮತ್ತು ಇರಾನ್‌ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ದಾಳಿಗಳ ಸುದ್ದಿಗಳು ವರದಿಯಾದವು.

• ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ: ಯು.ಎಸ್. ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಂಪ್ ಈ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ "ಯುದ್ಧ ವಿರಾಮಕ್ಕಿಂತ ಉತ್ತಮ ಪರಿಹಾರ"ವನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಿರುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ಟೆಹರಾನ್ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದರು, ಇದು ಸಂಘರ್ಷದ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಯು.ಕೆ. ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿತು.

• ಗುಪ್ತಚರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ: ಜೂನ್ 7-9ರ ಸುಮಾರಿಗೆ, ಇರಾನ್ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಗುಪ್ತಚರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮೂಲಕ ಇಸ್ರೇಲ್‌ನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪರಮಾಣು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂಬ ವರದಿಗಳು ಬಂದಿವೆ. ಇರಾನ್‌ನ ಸುಪ್ರೀಂ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಇಸ್ರೇಲ್‌ನ ಪರಮಾಣು ತಾಣಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರತೀಕಾರದ ದಾಳಿ ನಡೆಸುವ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿತು.

ಸಂಘರ್ಷದ ಮೂಲ ಕಾರಣಗಳು

• ಪರಮಾಣು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ: ಇರಾನ್‌ನ ಪರಮಾಣು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಇಸ್ರೇಲ್‌ಗೆ ದೊಡ್ಡ ಭೀತಿಯಾಗಿದೆ. ಇರಾನ್ ಪರಮಾಣು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಆತಂಕದಿಂದ ಇಸ್ರೇಲ್ ಹಲವು ಬಾರಿ ಇರಾನ್‌ನ ಪರಮಾಣು ತಾಣಗಳ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದೆ.

• ಪರೋಕ್ಷ ಸಂಘರ್ಷ: ಇರಾನ್ ಲೆಬನಾನ್‌ನ ಹಿಜ್ಬುಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾಲೆಸ್ತೀನ್‌ನ ಹಮಾಸ್‌ನಂತಹ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದು, ಇವು ಇಸ್ರೇಲ್ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಇಸ್ರೇಲ್ ಇರಾನ್‌ನ ಮೇಲೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ.

• ರಾಜಕೀಯ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ: ಇರಾನ್‌ನ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಆಡಳಿತವು ಇಸ್ರೇಲ್‌ನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನೇ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು "ಇಸ್ರೇಲ್‌ನ ಸಂಹಾರ"ಕ್ಕಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಮುಸ್ಲಿಂ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಒಗ್ಗೂಡಬೇಕು ಎಂದು ಕರೆ ನೀಡಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಇಸ್ರೇಲ್ ತನ್ನ ಸ್ವರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ನೀತಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ

ಇಸ್ರೇಲ್-ಇರಾನ್ ಸಂಘರ್ಷವು ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಗಣನೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತಿದೆ:

• ತೈಲ ಪೂರೈಕೆ: ಭಾರತವು ತನ್ನ ಶೇ.80ರಷ್ಟು ಕಚ್ಚಾ ತೈಲವನ್ನು ಪರ್ಶಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿ ಮೂಲಕ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ತೊಂದರೆಯಾದರೆ, ತೈಲದ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 2019ರ ಗಲ್ಫ್ ಟ್ಯಾಂಕರ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತೈಲ ಬೆಲೆ ಶೇ.4-5ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಹಡಗು ವಿಮಾ ಕಂತು ಶೇ.20ರಷ್ಟು ಏರಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು.

• ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಬಂಧಗಳು: ಇಸ್ರೇಲ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಭಾರತದ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ವ್ಯಾಪಾರ 2023ರಲ್ಲಿ 10.1 ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ಗೆ ತಲುಪಿತ್ತು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ರಕ್ಷಣಾ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ. ಸಂಘರ್ಷ ತೀವ್ರಗೊಂಡರೆ, ಈ ವ್ಯಾಪಾರದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು.

• ಪ್ರವಾಸ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತೆ: ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಳವಳ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ. ಸಂಘರ್ಷದಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯರ ಸ್ಥಳಾಂತರದ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.

ಸಂಘರ್ಷದ ಜಾಗತಿಕ ಪರಿಣಾಮ

• ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯದಲ್ಲಿ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆ: ಈ ಸಂಘರ್ಷವು ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯದ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡು, ವ್ಯಾಪಕ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಆತಂಕವಿದೆ. ಇರಾನ್‌ನ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾದ ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಚೀನಾ, ಹಾಗೂ ಇಸ್ರೇಲ್‌ನ ಬೆಂಬಲಿಗರಾದ ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಯು.ಕೆ. ಈ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ಇದು ಮೂರನೇ ವಿಶ್ವಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡಬಹುದು ಎಂಬ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ.

• ತೈಲ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆ: ಜಾಗತಿಕ ತೈಲ ಪೂರೈಕೆಯ ಮೇಲೆ ಈ ಸಂಘರ್ಷ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತಿದ್ದು, ತೈಲ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆಯಿಂದ ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಧಕ್ಕೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದು.

• ಪರಮಾಣು ಭೀತಿ: ಇರಾನ್ ಮತ್ತು ಇಸ್ರೇಲ್ ಎರಡೂ ಪರಮಾಣು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಈ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ ಪರಮಾಣು ಶಸ್ತ್ರಗಳ ಬಳಕೆಯಾದರೆ, ಇದರ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಭೀಕರವಾಗಿರುತ್ತವೆ.

ಇಸ್ರೇಲ್-ಇರಾನ್ ಸಂಘರ್ಷವು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಿನ್ನತೆಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗಿದೆ. ಜೂನ್ 2025ರಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಘರ್ಷವು ತೀವ್ರಗೊಂಡಿದ್ದು, ಜಾಗತಿಕ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಗೆ ಗಂಭೀರ ಧಕ್ಕೆ ತರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಭಾರತದಂತಹ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಈ ಸಂಘರ್ಷದಿಂದ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷತಾ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿವೆ. ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮುದಾಯವು ಈ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ, ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಇದು ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.